نفت چه زمانی کشف شد؟ - سریال شهرزاد

به گزارش سریال شهرزاد، خبرنگاران/خراسان رضوی امروزه بسیاری از جنبه های زندگی بشر با نفت آمیخته شده است و تصور زیستن بدون نفت بسیار سخت است، روزانه میلیون ها بشکه نفت استخراج شده و با نفتکش های عظیم به اقصی نقاط این کره خاکی منتقل می شود، اما آیا نفت را می شناسیم، از تاریخچه آن آگاهیم و می دانیم بشر از چه زمانی نفت را شناخت، کشف و استخراج آن را آغاز کرد؟

همانطور که می دانید، نفت مایعی غلیظ و افروختنی به رنگ های قهوه ای سوخته، سبز تیره یا سیاه است. این ماده در لایه های سنگ هایی که در اعماق بخش هایی از پوسته کره زمین وجود دارد، یافت می شود. نفت تصفیه نشده را نفت خام می گویند و بشر با حفاری در زمین به آن دست پیدا می کند.

با این وجود، در برخی مناطق زمین نفت از شکاف های موجود در زمین به بیرون می تراود. در واقع پیدا کردن این تراوش های طبیعی یا چشمه های نفت برای پیشینیان ما سخت نبود و بسیاری از ملت های باستانی این نفت خام حاصل از تراوش های طبیعی سطح زمین را می شناختند و در طول تاریخ برخی از انواع نفت در موارد مختلف به مصرف می رسید.

با این همه، تاریخ واقعی صنعت نفت از سده نوزدهم میلادی آغاز می شود. زمانی که در اثر انقلاب صنعتی و برای روشن کردن محیط کار در کارخانه های جدید به سوخت های بهتری برای چراغ روشنایی نیاز پیدا شد.

نخستین کسی که به فکر حفاری برای استخراج نفت افتاد، یک حقوقدان نیویورکی به نام جورج بیسل بود. او نمونه ای از نفت خام پنسیلوانیا را برای دانشمندی به نام بنجامین سیلیمان در دانشگاه ییل فرستاد. سیلیمان در گزارش خود نوشت که از نفت می توان محصولات مهم و با ارزش بسیاری به دست آورد؛ انواع نفت چراغ، روغن های روان کننده صنعتی، گاز مخصوص روشنایی، موم پارافینی برای انواع شمع و مانند این ها. گزارش سیلیمان مردان کسب وکار را متقاعد کرد که راه پول درآوردن روی آوردن به نفت است.

پس از آن بیسل برای حفاری و استخراج نفت در حوالی تیتوسویل در پنسیلوانیا شخصی به نام ادوین دریک را استخدام کرد. تلاش های این دو نفر در روز 27 اوت 1859 نتیجه داد و چاه حفر شده به نفت رسید. خبر این اکتشاف به سرعت در همه جا پیچید. مردم برای خریدن یا اجاره کردن زمین هایی که احتمال پیدا شدن نفت در آن ها می رفت، یورش بردند. تب نفت به راه افتاد و به بخش های دیگری از ایالات متحده امریکا، کانادا و اروپا نیز سرایت کرد.

پس از گسترش تولید و افزایش دانش بشر درباره نفت، برای محصولات نفتی کاربردهای تازه ای از جمله استفاده به عنوان سوخت پیدا شد و تقاضا برای نفت رجحان یافت.

حدود 40 سال پس از نخستین اکتشاف نفت در ایالات متحده امریکا و با افزایش تلاش ها برای کشف نفت، جست وجوها برای یافتن نفت به ایران نیز رسید. نخستین فردی که در ایران به اکتشاف نفت پرداخت یک میلیونر استرالیایی به نام ویلیام ناکسی دارسی بود. او پس از آنکه گزارش رضایت بخشی از احتمال وجود ذخائر نفت در ایران توسط زمین شناسان اعزامی خود به ایران دریافت کرد، در سال 1901 نماینده خود به نام ماریوت را به دربار ایران فرستاد و توانست امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در تمام ایران -به جز پنج استان شمالی- را از مظفرالدین شاه بگیرد.

با این وجود، کار اکتشاف و حفاری چاه های نفت در ایران به علت ناامنی و نبود راه به کندی پیش می رفت، تا آنکه دارسی در تابستان 1903 در عمق 507 متری به گاز و کمی نفت رسید. با این وجود او به نتایج مطلوبی دست پیدا نکرد و پس از چند سال تصمیم گرفت از ادامه کار صرف نظر کند، اما بر اثر مساعدت و جسارت برخی از مدیران و مهندسان دارسی، پس از تلاش های گسترده پایان در سال 1908 میلادی در منطقه مسجد سلیمان یکی از چاه ها به نفت رسید و پس از آن ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای منابع بالقوه نفت شناسایی و استخراج نفت در آن آغاز شد.

با کشف کاربردهای فراوان برای نفت و محصولات نفتی در جهان، امروزه نفت به یکی از تأثیرگذارترین مواد در زندگی بشر تبدیل شده و روشن است که چرا هنوز هم جست وجو برای اکتشاف میدان های جدید نفتی در سراسر جهان ادامه دارد.

منابع:

1. برگرفته از مجموعه کتاب های باز هم بمن بگو چرا اثر آرکدی لئوکوم، ترجمه دکتر سید محمد هاشمی؛ با کمی تغییر و اضافات.

2. تاریخچه اکتشاف نفت در ایران، دانشنامه رشد.