چرا در هر سال نو یا در مناسب های خاص برای خودمان برنامه ریزی می کنیم و قول می دهیم آدم بهتری شویم، اما آخرش هیچ تغییری رخ نمی دهد؟ - سریال شهرزاد

به گزارش سریال شهرزاد، در هر سال نو، ما کلی به خودمان قول های خوب می دهیم. تصمیم می گیریم درس بخوانیم، وزن کم کنیم، یک کار اجتماعی خوب کنیم یا شرایط درآمدسازی خودمان را سر و سامان بدهیم یا از یک شغل بی ثمر بیرون بیاییم. اما کمی که می گذرد می بینم که هیچ تغییری در زندگی صورت نداده ایم.

یک نظرسنجی اخیر نشان می دهد که تقریباً 58 درصد یعنی 30 میلیون نفر از جمعیت بریتانیا در سال 2023 در سال نو همین کار را کرده اند. بیش از یک چهارم این تصمیم ها مربوط به کسب درآمد بیشتر، بهبود شخصی و کاهش وزن است.

اما آیا پیروز خواهیم شد؟ متأسفانه، بررسی بیش از 800 میلیون فعالیت از طریق برنامه Strava که تمرین ها بدنی افراد را ردیابی می کند، پیش بینی می کند که بیشتر این تصمیمات خیی زود یعنی تا 19 ژانویه کنار گذاشته می شوند.

یکی از دلایل اصلی شکست وعده ها قبل از خاتمه ژانویه، مبهم بودن آنهاست. این قول و قرارها بر ویژگی های غیرقابل مقدار گیری مانند سالم تر بودن، شادتر بودن (بدون تعریف معنایی) یا کسب درآمد بیشتر (بدون ارائه مبلغ یا برنامه) تمرکز می کنند.

اهداف مبهم انگیزه و سمت و سوی کافی به ما نمی دهند. اگر دقیقاً ندانیم به کجا خواهیم رفت، سخت است بدانیم کدام مسیر را باید طی کنیم. غیرممکن است که بدانیم چقدر باید طی کنیم تا به مقصد برسیم، بر چه موانعی باید غلبه کنیم و چگونه برای آنها آماده شویم.

پارادوکس تلاش

ما همچنین اغلب اهداف دست نیافتنی برای خود تعیین می کنیم زیرا می خواهیم خود را به چالش بکشیم. یک پارادوکس ذاتی وجود دارد به نام پارادوکس تلاش.

یعنی در حالی که ظاهرا مغز ما ایده تلاش کردن را دوست دارد، در مقام عمل این کار اذیتش می کند!

ما می خواهیم تصور کنیم که احساس رضایت بعد از تلاش بسیار و به چالش کشیدن خود، چقدر خوب خواهد بود. اما این طور نمی شود.

در حالی که تصور اینکه آینده ما در حال تلاش برای دستیابی به این تصمیم های قطعی با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد، برای ما سخت است.

ما به نقطه خاتمهی فکر می کنیم و نه به اکنون و به خود سفر و روند تلاش. با چنین تمرکز محدودی، نقطه خاتمهی را خیلی نزدیک می بینیم و فریب می خوریم.

مغز تنبل

برای تلاش در جهان واقعی، باید میانبرهای ذهنی ایجاد کنیم که همان عادت های خوب هستند. هنگامی که عادت کسب شد، مغز ما راحت تر می تواند بدون تلاش یا کنترل آگاهانه عمل کند.

هر چه مدت طولانی تری این عادات را داشته باشیم، میانبرهای شناختی پشت آنها عمیق تر می شود.

برای مثال، ممکن است وقتی شب ها جلوی تلویزیون کز می کنیم، ناخوداگاه دستمان را به سمت تنقلات دراز کنیم. یا وقتی زنگ بیدارباش صیح به صدا در می آید دکمه snooze را بزنیم.

مغز ما تنبل است و می خواهد بار شناختی را به حداقل برساند. به این معنی که به جای در نظر گرفتن بسیاری از گزینه های مختلف و تازه که ممکن است کم و بیش لذت بخش باشند، آنچه را قبلا قطعا لذت بخش می دانیم، هر چند سطحی، دوباره تکرار می کند.

اما انجام عادت خیلی آسان تر از سر سپردن به یک تعهد است.

با این حال، برای دستیابی به تصمیم های جدی زندگ، باید به ژرفای این عادات افزود و مسیرهای عصبی تازه در مغز تشکیل داد. طبیعی است کع مغز در ابتدا مقاومت می کند و نمی خواهد سیم کشی اش تغییر کند.

تا حدی به این سختی می توان سوگیری شرایط موجود گفت. یعنی به جای صرف زمان و تلاش کردن، درجا زدن را انتخاب می کنیم.

اگر فقط هدف را ببینیم و نه مسیر را، کار ما سختتر می شود. این به یک دایره باطل تبدیل می شود، زیرا هر چه بیشتر در مورد چیزی استرس داشته باشیم، احتمال بیشتری وجود دارد که با میانبرهای شناختی قبلی خودمان به مسیر راحت طلبی برگردیم.

هنگامی که ما درگیر رفتارهای معمولی هستیم، معمولاً نواحی در پشت مغز که مربوط به رفتار اتوماتیک است، درگیر می شوند. اما برای اینکه مسیرهای عصبی خود تغییر کنند، باید چندین ناحیه از مغز درگیر شوند، از جمله قشر جلوی مغز، که در وظایف شناختی بسیار پیچیده درگیر می شود.

یک مطالعه با استفاده از تصویربرداری عصبی نشان داد که تغییر رفتار مستلزم تعامل هماهنگ بین چندین ناحیه مغز است، از جمله ارتباط سریع بین دو ناحیه خاص در قشر جلوی مغز و ساختار مجاور دیگری به نام میدان چشم پیشانی frontal eye field ، ناحیه ای که در کنترل حرکات چشم نقش دارد.

این کار سختی دارد و مغز ما راحت طلبی را دوست دارد!

در سریال شهرزاد بخوانید:

چگونه عادت های تازه خوب را با تکنیک یک دقیقه در خود نهادینه کنیم؟

با این 10 عادت قدرتمند، به بهترین نسخه شخصی خود ارتقا یابید!

چگونه عادت ناخوشایند به ظاهر مهارناپذیر را ترک کنیم؟ ترک عادات بد

و بخوانید این کتاب را:

کتاب قدرت عادت: چرایی کارهایی که انجام می دهیم، در زندگی و کسب و کار - نوشته چارلز داهیگ

رویکردهای بهتر

باید چشم مقدارای تازه را کامل کنید و خود واقعی را بشناسید.

هدف باید مسیر و برنامه ریزی دقیق و عملی داشته باشد. مانند ممنوع کردن بیسکویت فقط در عصرها، جایگزینی آنها با یک چای گیاهی خوب برای کم کردن کالری روزانه.

علاوه بر این،روند دستیابی به اهداف ما هم باید لذت بخش باشد و بابت پیمودن آن باید از خودمان قدردانی کنیم. بسیاری از ما تمایل بیشتری به تمرکز روی جنبه های منفی تجربه داریم که منجر به استرس و اضطراب می شود. باید تعصب منفی را از خودمان دور کنیم. مثلا اینکه یک روز تنبلی کرده و ورزش نکرده ایم یا دو ساعت کمتر از زمان لازم در یک روز، درس خوانده ایم نباید سبب شود که کل برنامه ریزی را به دور بیندازیم. همینکه به صورت نسبی و آهسته و پیوسته به برنامه متعهد هستیم، باید شادمان کند.

منبع: The Conversation